Mali tablolar, bir işletmenin faaliyetlerine ilişkin finansal bilgilerinin görülebilmesi ve bu finansal bilgilerin raporlanması konusunda en önemli araçtır. Aynı zamanda şirketlerin bankalardan kredi taleplerinde, kredinin kullanım yeri ve geri ödeme kaynağının değerlendirilmesinde de esas alınan dokümanlardır. Bu yazımızda mali tabloların temel esaslarını anlatıyoruz.

Yazımızın girişinde özetle anlattığımız sebeplerden ötürü mali tablolar KOBİ’ler için son derece önemli. Özellikle bankaların mali tablolara bakarken nerelere dikkat ettiği ve nasıl bir analiz yaptığı dikkat edilmesi gereken ayrıntılar olarak öne çıkıyor. Bu tablolar içinde yer alan bilanço ve gelir tablosunu kısaca tanımlayacak olursak:

Bilanço: İşletmenin belli bir tarihte sahip olduğu varlıklar ve varlıkların hangi kaynaklarla finanse edildiğini gösteren tablolardır. Firma varlıklarına aktifler, finansman kaynaklarına ise pasifler denir. Firma bilançolarında aktif ile pasif her zaman birbirine eşit olmak zorundadır.

Dönen Varlıklar: Firmaların kısa sürede likide edebileceği değerleri gösterirken (örnek stoklar, ticari alacaklar, menkul değerler),

Duran Varlıklar: Uzun vadeli ticari alacaklar ile maddi duran varlıklardan ve haklar gibi fikri mülkiyetten oluşur.

Kısa ve Uzun Vadeli Borçlar: Firmanın varlıklarını finanse etmek için kullanılan yabancı kaynakları ifade eder.

Öz sermaye: Firma ortaklarının katkısı ve firma faaliyetlerinden elde edilip şirkette bırakılmış kârlardan oluşmaktadır.

Gelir tablosu: İşletmenin belli bir dönemde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri ve bunların sonucunda işletmenin elde ettiği dönem karı veya dönem net zararını gösteren tablodur.

Önemli göstergeler

Mali tablolarda yer alan her bir kalemin, toplam içindeki payına bakılarak, hangi kaynakların firma faaliyetlerinin finansmanında ve duran varlık yatırımların etkin olduğu, maliyetlerin satışlara oranı gibi rasyolar bilanço dengesini ve duyarlılığını anlamak için önemli göstergelerdir.

Mali tablolarda değerlerin karşılaştırılması ile yorumlama yapmaya yönelik olarak cari oran, borçlanma oranı, net işletme sermayesi gibi oran analizi ile değerlendirme yapılması önemlidir.

Finansal gelişim

İşletmenin zaman içerisindeki finansal gelişimini görmek için ise bilanço ve gelir tablosundaki kayıtların farklı dönemlerdeki değerlerinin karşılaştırılması sıklıkla uygulanan bir bankacılık analizidir.

Mali tabloların değerlendirmesinde bazı öne çıkan başlıklara yer verecek olursak:

• İşletmenin incelenen dönemde nakit olan ve kısa vadede nakde dönüştürebileceği değerleri dönen değerler olarak isimlendirilir. Dönen değerlerin kısa vadede geri ödenecek olan kısa vadeli yabancı kaynaklarını karşılaması beklenir.
• Alacak hesabı içinde yüksek tutarlı firma bağımlılığı ve konsantrasyon olup olmadığını anlatır. Ticari alacakların aktif içindeki payının sektörün geneline göre değerlendirilmesi, açık hesap, çek/senetli alacak dağılımı ve yıllar itibariyle gelişiminin değerlendirilmesi ile firma likiditesi hakkında önemli bilgiler verir.
• Artan kısa/ uzun vadeli yabancı kaynak (borç) karşılığında aktifte neyin arttığı incelenerek ve kısa vadeli borçlar ile dönen varlıkların, uzun vadeli ile borçlar ile yatırımların fonlanmasının sağlanıp sağlanmadığı değerlendirilir.
• Sektöre göre değişim göstermekle birlikte yıllar itibariyle firmaların ciro gelişimi incelenerek varsa düşüş ve zararın nedeninin sorgulanması önemlidir.